Vay thế chấp tài sản là một trong những hình thức được các cá nhân, doanh nghiệp sử dụng để thực hiện vay vốn tại các ngân hàng phục vụ cho các mục đích đầu tư, kinh doanh. Song, trong một số trường hợp cá nhân, doanh nghiệp không đủ khả năng chi trả thì ngân hàng sẽ thực hiện phát mãi tài sản. Vậy, phát mãi tài sản là gì? Quy trình, thủ tục được hiện như thế nào, hãy cùng Phú Hưng tìm hiểu ngay sau đây nhé.
Nội dung chính
Phát mãi tài sản là gì?
Phát mãi (hay phát mại) tài sản là quá trình ngân hàng hoặc đơn vị đứng ra cho cá nhân, doanh nghiệp vay vốn công bố và bán tài sản đảm bảo một cách công khai theo thủ tục do pháp luật quy định để thanh toán khoản nợ mà cá nhân, doanh nghiệp không đủ khả năng chi trả.
Một số tài sản phát mãi phổ biến có thể kể đến như: bất động sản (nhà, chung cư, đất nền,…), ô tô, giấy phép kinh doanh, sổ đỏ, sổ hồng…
Phát mại tài sản diễn ra khi người thế chấp tài sản không thực hiện nghĩa vụ, vi phạm nghĩa vụ quy định tại hợp đồng thế chấp thì tài sản thế chấp có thể bị xử lý thông qua các phương thức theo quy định tại Điều 303 Bộ luật Dân sự 2015.
Khi nào thì ngân hàng phát mãi tài sản?
Khi thực hiện vay thế chấp tài sản, trong các hợp đồng thế chấp, ngân hàng và bên thế chấp tài sản sẽ thỏa thuận điều khoản về xử lý tài sản đảm bảo.
Như đã đề cập ở trên, trong trường hợp bên vay vốn ngân hàng vi phạm nghĩa vụ trả nợ thì ngân hàng có quyền yêu cầu bên thế chấp chuyển giao để phát mãi tài sản thế chấp.
- Nếu bên thế chấp đồng thuận về việc này thì ngân hàng có quyền tiếp quản tài sản và tiến hành thủ tục phát mãi, đấu giá tài sản theo quy định.
- Tuy nhiên, trong trường hợp chủ sở hữu không tự nguyện bàn giao tài sản, để đảm bảo an toàn pháp lý, tránh rủi ro trong việc xử lý tài sản đảm bảo, một số ngân hàng thương mại chọn phương án khởi kiện ra tòa án để giải quyết tranh chấp.
Như vậy, dựa vào thỏa thuận đã giao kết trong hợp đồng, ngân hàng được quyền phát mãi hoặc đấu giá tài sản.
Phương thức xử lý xử lý tài sản cầm cố, thế chấp
Theo quy định tại Điều 303 Bộ luật Dân sự năm 2015, khi người thế chấp tài sản không thực hiện nghĩa vụ, vi phạm nghĩa vụ quy định tại hợp đồng thế chấp thì tài sản thế chấp có thể bị xử lý thông qua các phương thức:
- Bán đấu giá tài sản;
- Bên nhận bảo đảm tự bán tài sản;
- Bên nhận bảo đảm nhận chính tài sản để thay thế cho việc thực hiện nghĩa vụ của bên bảo đảm;
- Phương thức khác.
Trường hợp không có thỏa thuận về phương thức xử lý tài sản bảo đảm theo 04 phương thức nêu trên thì tài sản được bán đấu giá, trừ trường hợp luật có quy định khác.
Xem thêm: Có nên mua nhà phát mãi của ngân hàng không?
Quy trình, thủ tục phát mãi tài sản ngân hàng
Quá trình xử lý tài sản bảo đảm phải được thực hiện một cách công khai và minh bạch để cho mọi người cùng được biết, bảo đảm tính khách quan để đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia giao dịch. Các cá nhân, tổ chức có liên quan và phù hợp với các quy định theo các trình tự thủ tục theo quy định của Luật đấu giá tài sản, Luật đất đai (nếu tài sản phát mãi là đất đai) và các văn bản của pháp luật có liên quan.
Các bước của thủ tục phát mại tài sản bao gồm như sau:
Bước 1: Thông báo về việc xử lý phát mại tài sản
Người xử lý tài sản sẽ ra thông báo bằng văn bản về việc xử lý tài sản bảo đảm cho các bên cùng nhận tài sản bảo đảm khác theo địa chỉ được lưu trữ tại các cơ quan đăng ký văn bản thông báo về việc xử lý các tài sản bảo đảm trước khi xử lý tài sản bảo đảm. Theo quy định của pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm bao gồm những nội dung chủ yếu bao gồm:
- Văn bản phải nêu rõ lý do tài sản bị xử lý.
- Mô tả các thông tin về tài sản.
- Các nghĩa vụ được bảo đảm.
- Các thông tin về địa điểm xử lý tài sản và thời gian, phương thức xử lý tài sản bảo đảm.
Bước 2: Định giá tài sản
Trường hợp không có thỏa thuận thì tài sản được định giá thông qua tổ chức định giá tài sản hoặc bên bảo đảm và bên nhận bảo đảm có quyền thỏa thuận về giá tài sản bảo đảm. Trong quá trình định giá phải bảo đảm được tính khách quan, phù hợp với giá thị trường.
Bước 3: Bán tài sản
Vào trước thời điểm xử lý tài sản bảo đảm mà bên bảo đảm thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình đối với bên nhận bảo đảm và thanh toán các chi phí phát sinh thì có quyền nhận lại tài sản đó, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác về thời điểm được nhận lại tài sản bảo đảm trước khi xử lý.
Trong trường hợp không có thoả thuận về phương thức xử lý tài sản bảo đảm hoặc không thực hiện nghĩa vụ thì các tài sản này được bán đấu giá. Số tiền thu được từ việc xử lý khi phát mãi quyền sử dụng đất được thanh toán trước cho chủ sở hữu tài sản, trừ trường hợp có thỏa thuận khác bao gồm những nội dung như sau:
- Tên tài sản, nơi có tài sản đấu giá.
- Tên của tổ chức đấu giá và người có tài sản đấu giá, địa chỉ của tổ chức đấu giá tài sản và người có tài sản đấu giá.
- Thời gian đấu giá tài sản, địa điểm đấu giá tài sản.
- Thời gian và địa điểm đăng ký tham gia đấu giá.
- Điều kiện, cách thức đăng ký tham gia đấu giá.
- Giá khởi điểm của tài sản đấu giá trong trường hợp công khai giá khởi điểm; tiền đặt trước.
Bước 4: Thanh toán số tiền có được từ việc xử lý phát mại
Số tiền thu được có được từ việc xử lý tài sản sau khi thanh toán chi phí bảo quản hồ sơ, thu giữ và xử lý tài sản cầm cố, thế chấp được các bên thanh toán theo thứ tự ưu tiên theo quy định, sự thỏa thuận hoặc pháp luật.
Trường hợp số tiền có được từ việc xử lý tài sản sau khi thanh toán chi phí bảo quản, thu giữ và xử lý nhỏ hơn giá trị tài sản thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm trừ trường hợp các bên có thỏa thuận bổ sung tài sản bảo đảm thì phần nghĩa vụ chưa được thanh toán được xác định là nghĩa vụ không có bảo đảm và các bên phải thực hiện nghĩa vụ của mình khi xử lý phát mại quyền sử dụng tài sản.
Trường hợp số tiền nhận được từ việc xử lý tài sản bảo đảm sau khi thanh toán cho các chi phí thu giữ các tài sản, quá trình bảo quản và xử lý các tài sản thế chấp, cầm cố lớn hơn so với giá trị nghĩa vụ được bảo đảm thì số tiền sau khi có được nếu chênh lệch phải được trả cho người có tài sản còn lại nếu có.
Bước 5: Chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản cho người kế sở hữu sau khi xử lý tài sản bảo đảm
Trong trường hợp pháp luật quy định việc chuyển quyền sở hữu, sử dụng tài sản phải có sự đồng ý bằng văn bản của chủ sở hữu. Hợp đồng mua bán tài sản giữa chủ sở hữu tài sản hoặc người thi hành án với người mua tài sản về việc xử lý tài sản bảo đảm thì hợp đồng cầm cố tài sản, thế chấp tài sản được dùng để thay thế cho các loại giấy tờ này.
Thủ tục chuyển quyền sở hữu cho người có quyền sử dụng tài sản bảo đảm được thực hiện theo quy định của pháp luật về đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản sau khi xử lý được thực định của pháp luật.
Sau đó thì người nhận chuyển quyền sở hữu đất và quyền sử dụng tài sản đó được văn phòng đăng ký đất đai các cấp có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản cho người sử dụng đất theo quy định.
Và trên đây là tất tần tật những thông tin về phát mãi tài sản là gì, chi tiết quy trình, thủ tục phát mãi tài sản để giúp bạn có thể hiểu rõ hơn về chủ đề này. Phú Hưng – Đơn vị môi giới, tư vấn bất động sản phát mãi uy tín với đa dạng các dự án lớn nhỏ; nếu quan tâm đến sản phẩm hoặc còn thắc mắc điều gì, vui lòng liên hệ hotline: 0938.996.302 để nhận tư vấn.
